Duitsland▼

In 2016 organiseerde de internationaal befaamde Duitse uitgever/drukker Gerhard Steidl een fotoboekententoonstelling in Singapore. Bij gelegenheid daarvan werden Aziatische fotografen opgeroepen om een dummy in te sturen voor een wedstrijd die moest resulteren in de publicatie van het beste fotoboek. Het leverde echter zoveel interessant materiaal op dat Steidl liefst acht dummy's koos. De betreffende fotografen, afkomstig uit China, Japan, India, Zuid-Korea, de Filippijnen en Singapore, mochten naar de firma Steidl in Göttingen om hun boek te (laten) maken en zo het hele productieproces van dichtbij mee te maken.

Eén van hen was de Filippijnse freelancefotograaf Jake Verzosa (1979). Hij portretteerde tussen 2009 en 2013 oudere getatoeëerde vrouwen in zijn geboortestreek in het Noorden van de Filippijnen. Het tatoeëren betrof een uitstervende traditie. De symbolen van schoonheid, weelde en eer worden voortaan gezien als een 'ouderwets, barbaars stigma', aldus de fotograaf. Hij legde vast voordat het te laat was. 'The Last Tattooed Women of Kalinga' is de titel van zijn prachtig gedrukte, haast deftig vormgegeven fotoboek.

De Duitse uitgever/drukker Steidl behoort al vele jaren tot de meest productieve als het om fotoboeken gaat. Het zou me zelfs niet verbazen als hij nummer 1 was op het lijstje internationale fotoboekenuitgevers. Elke keer als er een nieuwe catalogus uitkomt – voor menigeen op zichzelf al verzamelwaardig – verbaast het me weer hoeveel nieuwe titels er bij komen. Voor een deel is dat overigens te danken aan diverse partijen – van uitgevers tot musea – waarmee Steidl samenwerkt. Bovendien verhuizen diverse titels al snel naar de afdeling 'previously announced', waar ze vervolgens niet zelden een tijdje blijven staan.

Voor deze aflevering heb ik gekozen voor twee totaal verschillende fotoboeken die Steidl recentelijk op de markt bracht. Het eerste betreft een zeer omvangrijk naslagwerk: 'The Japanese Photobook 1912-1990', samengesteld door Kaneko Ryuichi en Manfred Heiting. Zoals de titel al aangeeft komen hierin alleen Japanse fotoboeken aan de orde die gepubliceerd werden in de periode 1912-1990. Daarbij zijn inbegrepen boeken over Japan die elders werden uitgeven, bijvoorbeeld in Duitsland.

Er zijn vele beroemde fotografen die ik in het kader van dit artikel nader zou kunnen beschouwen, maar daarover is in de regel al veel geschreven. Het internet staat er vol van, en herhaling van veel bekende zaken acht ik weinig zinvol. Daarom presenteer ik een in Nederland wat minder bekende, maar zeer bedreven en bevlogen fotograaf (en cineast !) uit het voormalige Tsjecho-Slowakije: Karol Plicka. Zijn blik op de wereld, vervat in prachtige, diepgaande, melancholische, bevestigende en soms zelfs dramatische beelden, is ook nu, in deze snelle digitale tijd, een inspiratiebron voor menig toegewijd fotograaf.

Fotografiebeurs op wereldniveau •

In Europa zijn er een aantal grote fotografische evenementen. Van wereldfaam is uiteraard de Photokina in Keulen en je zou er in zekere zin ook de IFA elektronicabeurs toe kunnen rekenen, alleen gaat het daar niet uitsluitend over fotografie. Zoals niet alleen door Samsung, die haar eerste CMOS sensor geïntroduceerde, maar ook het oprekken van het vak van fotograaf naar het werken met smartphones. En ook gaat het over digitale communicatie en transmissietechnieken ten behoeve van twitterige zwets en al dan niet bewegende selfies via ether, kabel en satelliet. Maar om het verder te beperken tot fotografie, ook Paris Photo heeft, net als toonaangevende grootschalige evenementen op fotografisch gebied, een bovennationale uitstraling.

Vagebond •

Scott Kelby hoofdspreker

Een van de meest markante personen uit de wereld van de fotografie is wellicht Scott Kelby. Scott is ook een van de moeilijkst benaderbare personen. Vandaar dat het zeer bijzonder is om hem wee te mogen verwelkomen.

Velen kennen Kelby als Photoshop en Lightroom expert, hij stond aan de wieg van de ontwikkeling van trainingen, heeft meer dan vijftig boeken op zijn naam staan, geeft zo'n zestig tot zeventig seminars en lezingen per jaar en maakt zich ook zichtbaar met podcasts en andere publicaties. Zijn boeken zijn vertaald in tientallen verschillende talen, waaronder Chinees, Russisch, Spaans, Koreaans, Pools, Taiwanees, Frans, Duits, Italiaans, Japans, Nederlands, Zweeds, Turks en Portugees, om er maar een paar te noemen.

Hoe het is begonnen •

Scott is een zeer vriendelijke en ook heldere prater. Het plezier in wat hij doet straalt van hem af. Ik vraag hem hoe het allemaal zo is gekomen. Hij haalt even adem en begint dan.

Moderne Nomaden •

'We wonen hier tijdelijk', vertelt Isabel. 'Elke keer wanneer we naar België komen, vinden we wel iets. Soms is het een mooi en groot appartement, soms is het een studentenkamer die we voor een tijdje kunnen huren. Deze keer hebben we geluk. Ze wijst naar de gitaar en de partituren op de lounge sofa die zo groot is als een eiland. 'Nu ben ik bezig met gitaarlessen. Heb ik ook altijd willen doen. Het leven is één avontuur. Je moet alle kansen grijpen die je krijgt.'

Architectuur •

We kijken samen naar de gerenoveerde vismijn aan de achterkant van het appartement. 'Prachtig gedaan, hé', zegt Isabel. 'Esthetiek in al zijn vormen kan ik enorm waarderen. Van opleiding ben ik architecte. Ik heb het oog voor verhoudingen gekregen. Vijf jaar gestudeerd en dan drie jaar stage gelopen, waarna ik bij verschillende architecten gewerkt heb, waaronder bij Bob Van Reeth. Mijn eigen huis heb ik helemaal verbouwd, maar gaandeweg ervoer ik dat dit niet mijn ding was. Het sociale aspect miste ik. Ik ben zo graag onder de mensen.'

Er zijn reeds veel mensen die gebruik maken van zonneladers voor kleine electronica en zonnepanelen voor de electriciteitsvoorziening van de caravan. Geruchten doen nu de ronde over zonne-energie voor de laptop en de smartphone. De American Energy Information Administration stelde onlangs dat de alternatieve energie in 2014 zal toenemen met ongeveer 3 procent en in 2040 zal zijn toegenomen tot 28 procent van de totale productie.

Het zat in de familie. Jacob (1877-1942) begon in het familiebedrijf Merkelbach & Co aan de Nieuwendijk, onder de naam ‘Fransche Bazar’, die o.a. technisch speelgoed als toverlantaarns en stereokijkers verkocht. Winkels aan het Damrak en in de Kalverstraat volgden. Boven die aan de Nieuwendijk had Machiel Laddé, getrouwd met Jacobs oudere halfzuster, zijn fotostudio. Er zaten in die buurt veel meer portretfotografen en Laddé concurreerde op prijs.

Zeven jaar geleden kwam hij naar Duitsland om er als Executive aan de slag te gaan bij één van de grootste bedrijven ter wereld. Daarna werd hij overgeplaatst naar het Europese hoofdkwartier in Brussel. “De laatste jaren zat ik voortdurend uit het raam te kijken,” vertelt Mark. “Ik keek naar het weer, naar hoe het licht veranderde. Ik wachtte op het moment dat de zon terugkwam. Ik werkte in Duitsland, Fort Lauderdale en Brussel als verantwoordelijke voor één van hun bedrijven op wereldschaal. Toen ze het hoofdkwartier overbrachten van Brussel naar Duitsland, besliste ik om niet te volgen.

Een QEP kwalificatie ontvingen:

• Sarah Araújo, Portugal, QEP Portrait
• Annunziata Borrelli, Italy, QEP Wedding
• Ferenc Cegledi, Hungary, QEP Landscape
• Rino Cordella, Italy, QEP Wedding
• Pal Csillag, Hungary, QEP Theatre Photography
• Johan De Gussem, Belgium, QEP Portrait
• Daniel Ferreira, Portugal, QEP Wedding
• Claude Fougeirol, France, QEP Nude
• Petri Olli, Finland, QEP Portrait
• Alfonso Lorenzetto, Italy, QEP Wedding
• Eduardo Pimenta, Portugal, QEP Wedding
• Markus Schmuck, Austria, QEP Sport
• Kurt Vansteelant, Belgium, QEP Architecture
• Kurt Vansteelant, Belgium, QEP Illustrative
• Jos Verhoogen, Belgium, QEP Reportage

Drie Belgische fotografen gekwalificeerd •

Bij de gekwalificeerden waren drie Belgische fotografen, Johan de Gussem, Jos Verhoogen en Kurt van Steelant. Voor de laatste geldt dat het uitzonderlijk is dat tijdens een kwalificatieronde aan één fotograaf een Master QEP en twee QEP's worden uitgereikt.

Kloostersfeer •

Dominique kreeg zijn opleiding in de drukkersstad Turnhout, een stad met een traditie van het drukken van kaartspelen. En waar ook de grote en helaas te loor gegane drukkerij en uitgeverij Breepols, die het halve continent van onder andere agenda's en kalenders voorzag, als een der laatsten der Mohikanen de geest moest geven. De naam van het opleidingsinstituut: HoRiTo. Hier bekwaamde hij zich in grafische vormgeving en specialiseerde zich met een extra jaar "reprofotografie". Na zijn legerdienst kwam hij in dienst van 'De Schutter' een naam in de grafische wereld en had het geluk een goede leermeester te treffen. Na een opleiding tot kleuretser-monteur volgde een opleiding in England bij Crossfield. Het digitaliseren-reproduceren van beeldmateriaal met scanners werd zijn grote specialisatie.

Leen Thijsse is een simpel mens, sympathiek. Goedgekleed maar niet opvallend trendy, hij spreekt rustig en weet uit te leggen wat hem beweegt en is erg duidelijk in zijn uitspraken. Hij is nog steeds een beetje verbaasd wanneer er ineens vier ton op zijn bankrekening verschijnt. Dit is de tweede keer dat ik hem interview. Enkele jaren geleden leefde hij in een soort 24-uurs economie, waar de Chinezen begonnen met telefoneren wanneer de Amerikanen net naar bed waren gegaan. Hij werkte ruim vijftien uur per etmaal om het allemaal een beetje bij te kunnen houden.