Het Recht NL▼

Het Europese richtlijnvoorstel met de naam: “auteursrechten in de digitale eengemaakte markt” (hierna: voorstel), ook wel aangeduid als “linktax en uploadfilter”, is na veel discussie aangenomen door de Europese Raad.[1] Dit voorstel zal grote invloed hebben op het online gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal zoals o.a. uw foto’s. De meest relevante nieuwe regels uit dit voorstel zien voornamelijk op het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal door platforms. Denk hierbij bijvoorbeeld aan YouTube, Instagram of Facebook. Ik zal nu allereerst het voorstel en de betekenis daarvan voor u bespreken, vervolgens zal ik ingaan op de meest controversiële artikelen van het voorstel en tot slot zal ik een samenvatting en een vooruitblik geven.

Het is voor een ondernemer van belang om zich in te dekken tegen bedrijfsaansprakelijkheid. Dus ook voor de fotograaf. Een kleine oorzaak kan jarenlange gevolgen hebben. Een voorbeeld is dat iemand tijdens opnamen bij een klant over een zorgvuldig over de trap gelegde kabel kan struikelen en met een dwarslaesie in het ziekenhuis wordt opgenomen. Of een ongeval met jarenlange revalidatie tot gevolg. Of wanneer men bij het werk in een museum de Chinese vaas uit een belangrijk tijdperk uit de handen laat vallen. Zaken waar men niet op zit te wachten.

Eens in de zo veel tijd doet zich een geval voor waarin een fotograaf door justitie gevraagd wordt zijn camera af te geven omdat daar (mogelijk) informatie op staat die justitie zou kunnen helpen bij het oplossen van een misdrijf. Zo werd onlangs een fotograaf door justitie gevraagd zijn camera af te staan omdat hij in het kader van een reportage foto’s genomen had van een handgemeen tussen een actievoerder en een militair in burgerkleding waarbij de actievoerder meermalen in het gezicht gestompt is en waaraan hij letsel overgehouden heeft.

Op de voorpagina van de Volkskrant van 16 augustus 2016 stond een paginagrote foto afgebeeld van een bestuurder van een auto die moest stoppen voor een controle op een toegangsweg naar Schiphol. De bestuurder is duidelijk herkenbaar in beeld en heeft een ‘moslim-achtig uiterlijk’[1]. De foto laat zien dat de bestuurder in gesprek is met een marechaussee en op de achtergrond zijn twee zwaar bewapende militairen zichtbaar. Door de foto staat de tekst: ‘Is Schiphol nog veilig?’. De foto dient ter aankondiging van een groot artikel op pagina 4 en 5 over de beveiliging van Schiphol. In dat artikel komt de geportretteerde niet voor en ook wordt er niet naar de geportretteerde verwezen.

Powned is door de rechtbank Amsterdam veroordeeld tot het betalen van € 4.420, vermeerderd met wettelijke rente, wegens schending van het auteursrecht van journalist Kevin P. Roberson. Powned heeft zonder voorafgaande toestemming beelden uit een door Roberson gemaakte reportage uitgezonden. Schadeverhogende feiten zijn dat de beelden tevens ongeoorloofd bewerkt zijn en er sprake was van doorverkoop van de beelden aan een derde partij.

Inleiding

Op 20 september 2016 heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, verder aan te duiden als EHRM, uitspraak[1] gedaan in de door Het Parool tegen de Staat der Nederlanden aangespannen zaak. Een zaak kan alleen bij het EHRM worden aangebracht als klacht tegen een publieke instantie of overheid en ook pas nadat alle rechtsmiddelen in de betreffende lidstaat zijn aangewend. De klacht moet gaan over een schending van een van de rechten die zijn neergelegd in het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens, hierna te noemen EVRM.

In de betreffende klacht ging het om een afweging van artikel 8, het recht op bescherming van de privésfeer, en artikel 10, de vrijheid van meningsuiting.

De parodie-pinguïn is geen nieuw ontdekte diersoort, maar onderdeel van een opnieuw aangewakkerde parodiediscussie op het internet.
Aanleiding is onder andere dit artikel van Arno Lodder[1], die van mening is het openbaar maken van een ‘meme’ van een afbeelding van een pinguïn onder de parodie exceptie valt. Getty Images had volgens Lodder geen factuur mogen sturen voor het openbaar maken van de meme op het blog van de Duitse Geeksisters.

Recent wees de Amsterdamse rechtbank in de zaak Roadside-Laks een vonnis waarin geoordeeld werd dat de eisers in kwestie onvoldoende hebben kunnen aantonen dat de betreffende foto’s auteursrechtelijk beschermd zijn.[1]
Daarop is de nodige commotie ontstaan omdat – ons inziens volstrekt ten onrechte - de conclusie getrokken is dat de rechtbank heeft geoordeeld dat foto’s niet meer auteursrechtelijk beschermd zouden zijn.[2]

Uit het vonnis volgt echter niet meer en niet minder dat om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen er sprake moet zijn van een werk met een eigen oorspronkelijk karakter dat het persoonlijk stempel van de maker draagt. Dat is volledig in overeenstemming met de inhoud van artikel 10 Auteurswet.

Wat mag je als fotograaf wel en wat mag niet conform de auteurswet als het gaat om het fotograferen in de zogenaamde ‘openbare ruimte’ waarbij het vaak gaat om het maken van foto’s van gebouwen en beeldhouwwerken?
Een korte handleiding.

Op 3 april 2015 heeft de Hoge Raad in de zaak Geen Stijl vs Sanoma over de uitgelekte naaktfoto’s van Britt Dekker tussenarrest gewezen.
Deze zaak is om een aantal redenen interessant, maar vooral omdat de foto’s getoond werden door middel van een hyperlink. In eerdere jurisprudentie is steeds bevestigd dat het plaatsen van een hyperlink geen nieuwe openbaarmaking oplevert. De vraag die hier speelt is of dat ook het geval is wanneer het gaat om het gaan om onrechtmatige content. Dus, wanneer een hyperlink wordt geplaatst naar een artikel, film of foto’s die niet met toestemming van de rechthebbende op de bronwebsite is openbaar gemaakt is dat dan onrechtmatig?

Een gebruiker van software mag te allen tijde deze kopiëren voor het testen van bijvoorbeeld compatibiliteit op een ander besturingssysteem of in een workflow. Dit is ook toegestaan indien er een kopieerverbod expliciet in de licentie staat vermeld, zo oordeelde de rechtbank Amsterdam op 29-10-2014.

Een succesvolle onderneming waar het prettig werken is, vindt het belangrijk om de waardering voor haar medewerkers te tonen en organiseert daarvoor met regelmaat activiteiten. Jaarlijks is er de ‘jubilarissendag’ waarbij alle medewerkers die dat jaar jubileren met hun partners en kinderen worden bedankt voor hun inzet van de afgelopen jaren en een passend cadeau en gratificatie krijgen overhandigd. Van deze overhandiging door de directeur aan de jubilaris worden door de bedrijfsfotograaf foto’s gemaakt en tot slot wordt er een groepsfoto gemaakt van alle jubilarissen met de directie. Na dit officiële gedeelte volgt een informele receptie voor alle medewerkers van het bedrijf en aansluitend gaat de directie met de jubilarissen en hun gezin uit eten. Elk jaar weer kijkt de directie van het bedrijf terug op een geslaagde jubilarissendag en is ze trots op haar medewerkers die zich al die jaren toch maar voor het bedrijf hebben ingezet.

Wanneer een auteursrechthebbende bij een inbreuk de wederpartij aanspreekt, wil deze zich wel eens verweren door te stellen dat de auteursrechthebbende misbruik maakt van recht.[1] Er wordt misbruik gemaakt van een recht als de persoon die het recht uitoefent deze met geen ander doel uitoefent dat een ander schade toe te brengen of het recht uitoefent met een ander doel dan waarvoor het recht is verleend.

Een belangrijk onderdeel en afwegingspunt bij het starten van een gerechtelijke procedure tegen inbreukmakers is natuurlijk de kosten die hieraan verbonden zijn. Deze kosten en de mogelijkheid tot verhaal van deze kosten op de inbreukmakers staat centraal in dit blog.

Dit artikel gaat over de regelgeving in Nederland. Omdat het geschreven is op basis van Europese regelgeving zal het in België in principe niet anders zijn, hoewel de praktische uitvoering kan verschillen.

Sinds 16 maart 2013 moeten bedrijven hun facturen in principe binnen dertig dagen betalen. Overheidsinstanties moeten in de meeste gevallen binnen dertig dagen betalen. Dat is het gevolg van een Europese richtlijn. Deze is overgenomen in de Nederlandse wetgeving.

Opslag in de cloud is hot, en niet voor niets, de cloud lijkt alleen maar aantrekkelijke voordelen te hebben. Onder andere diensten als Dropbox, Google Drive en Microsoft SkyDrive zijn zeer populair: kosteloos, gebruiksvriendelijk en flexibel. Toch zitten er een aantal stevige lijken in de kast.

Klik hier voor de column van 8 januari 2014 resp. het vervolg van 16 januari 2014.

Zoals iemand tegenover mij opmerkte, dit lijkt een continuing story. En dat klopt. Er was op het redactieadres een driftig email- en telefoonverkeer, ik dacht op een gegeven zelfs dat ik blond was, een jurk aan had en de naam Antoinette Hertsenberg droeg. Hetgeen niet écht vreemd genoemd kan worden. Uit dit communicatieverkeer kwamen veel eensluidende gegevens naar voren.

Klik hier voor de column van 8 januari 2014.

Op 19 december 2013 werd het faillissement uitgesproken van ‘Foto Natura’. Hoewel al bekend was dat Foto Natura, mogelijk als gevolg van jarenlang mismanagement, in zwaar weer verkeerde was het breekpunt de Belgische fotograaf David Patyn die via een kort geding zijn recht haalde. ‘Foto Natura’ werd veroordeeld op korte termijn rond de € 5.000 te betalen en dat betekende voor het stockbureau het definitieve eindpunt: www.kvk.nl/handelsregister/zoekenframeset.asp?zk=0&url=https://diensten.kvk.nl/TST-BIN/FU/TSWS001@?BUTT=350230150000

Voor de verschillende BTW tarieven zijn er criteria. Zo vallen noodzakelijke levensbehoeften alsmede een beperkt aantal artikelen onder het lage tarief van 6%.

De Belasting Toegevoegde Waarde gaat er van uit dat over de gehele toegevoegde waarde van een product één tarief moet worden berekend aan de eindverbruiker. Indien een ondernemer materialen of onderdelen koopt voor fabricage of handel brengt deze de omzetbelasting gespecificeerd op de inkoopfacturen in mindering op de aangifte omzetbelasting. Wanneer het product wordt verhandeld wordt er boven op het netto bedrag het geldende belastingtarief in rekening gebracht aan de klant. Dit bedrag moet dan worden afgedragen.

Per saldo draagt de ondernemer dus het volledige BTW bedrag af verminderd met de BTW op de inkoop.

Het kan zijn dat er voor een bepaald product dat in het 21% tarief valt, er onderdelen zijn die in het 6% tarief vallen of zelfs in het 0% tarief. Zoals bijvoorbeeld gerst en mout. Bier echter valt onder het 21% tarief. Dus draagt de biermagnaat netjes 21% af, verminderd met de 6% voorbelasting op inkoop van de genoemde grondstoffen.

Op 14 juni werd er door de Hoge Raad een arrest gewezen in een al lang lopende zaak tussen Johan Cruijff enerzijds als eiser en Uitgeverij Tirion en Guus de Jong (79) anderzijds als verweerders. Hoewel het arrest van groot belang is was deze eigenlijk al min of meer te voorzien. Het is een grondig gemotiveerd arrest waarin de Hoge Raad zich ook uitspreekt over haar overwegingen die bijzonder waardevol zijn.

Als fotograaf die zijn foto’s gebruikt ziet in magazines, dagbladen en websites – om maar eens wat voorbeelden te noemen - zonder dat daarvoor toestemming is gevraagd, staat u volledig in uw recht als u de uitgever of websitehouder aanspreekt vanwege inbreuk op uw auteursrechten.

Maar recht hebben en recht krijgen, dat zijn twee verschillende zaken. Heel vaak worden foto’s op het eerste verzoek wel verwijderd, maar helaas niet altijd. Een veel gehoord verweer is ‘de foto stond op een rechtenvrije site’ of ‘er staat geen copyrightnotice in de foto’.

Wordt de hyperlinke soep niet zo heet gegeten als zij was opgediend? We zullen de antwoorden op de prejudiciële vragen van de Zweedse rechter hiervoor moeten afwachten.

De uitspraak van de Nederlandse rechter inzake Playboy-GeenStijl waar werd uitgemaakt dat het plaatsen van een hyperlink naar de Playboy-foto’s van Britt Dekker op de website van GeenStijl aangemerkt kon worden als een auteursrechtinbreuk, krijgt een Europees vervolg.

Over de reikwijdte van het auteursrecht op het internet bestaat al lange tijd discussie. In (recente) rechtspraak over dit onderwerp is onder meer bepaald dat het plaatsen van een hyperlink naar inbreukmakende content op een andere website niet gezien kan worden als een openbaarmaking in de zin van de auteurswet, en dus geen auteursrechtinbreuk kan opleveren.[1]
In 2010 bepaalde het Hof in Den Haag in de uitspraak tussen FTD en Eyeworks dat FTD als aanbieder van de vindplaatsen van illegaal te downloaden films wel degelijk aangesproken kon worden wegens het ‘onrechtmatig en systematisch faciliteren’ van auteursrechtinbreuken. Hier was volgens de rechter geen sprake van een auteursrechtinbreuk sec, maar het faciliteren van inbreuken was ten opzichte van de rechthebbende wel onrechtmatig.[2]

Met de opkomst van social media als Facebook en Twitter heeft het delen van afbeeldingen een enorme vlucht genomen. Gebruikers kunnen op eenvoudige wijze foto’s of afbeeldingen uploaden via een achterliggende fotodienst, waaronder bijvoorbeeld TwitPic, Lockerz of Flickr. Dat deze ongelimiteerde mogelijkheid tot het openbaar maken van afbeeldingen tegen de borst kan stoten van de originele auteursrechthebbende, bleek al eerder. Fotograaf Morel postte foto’s van de aardbeving in Haïti op zijn persoonlijke twitteraccount. Morel was echter niet gecharmeerd toen de Franse Fotodienst AFP gebruik maakte van zijn foto’s en hiermee geld verdiende. AFP beriep zich hier op de algemene voorwaarden van fotodienst TwitPic waarin is bepaald dat derden automatisch een licentie op de door gebruikers geplaatste foto’s wordt verleend.[1]

Inleiding

De afgelopen weken ontving ik twee keer kort achter elkaar van verschillende cliënten, beiden professioneel fotograaf, de vraag om advies met betrekking tot het openbaar maken op respectievelijk internet en in een televisieprogramma van beeldopnames die zij gemaakt hadden van verdachten van een inbraak. De vragen hadden uitsluitend betrekking op de portretrechten van de verdachten: zouden de verdachten zich tegen de openbaarmaking kunnen verzetten?

De scheidslijn tussen het gebruik van andermans werk als inspiratiebron of het repliceren van dat werk, is niet altijd makkelijk te trekken maar uiteraard van groot belang voor de vraag of er sprake is van inbreuk op de auteursrechten of juist niet.
De vraag leidde onlangs bij Britse auteursrechtdeskundigen tot verdeeldheid.

Inleiding

Eén van de rechten die een fotograaf heeft, is het recht om uitsluitend zelf te bepalen of een foto gebruikt mag worden en onder welke voorwaarden. De auteurswet kent wel een paar uitzonderingen zoals het citaatrecht en de parodie-exceptie, maar daarbuiten geldt toch dat voor het gebruik van iemands foto vooraf toestemming gevraagd moet worden.

Inleiding

De meeste fotografen gebruiken bij hun overeenkomsten standaard de algemene voorwaarden van de Nederlandse Fotografenfederatie. Algemene voorwaarden zijn bijzonder handig omdat daarin de contractsbepalingen staan die de gebruiker eigenlijk voor elke nieuwe overeenkomst wil overeenkomen. Door bij een nieuwe overeenkomst de algemene voorwaarden van toepassing te verklaren, hoeven die niet steeds bij elk contract opnieuw uitgeschreven te worden. Veel branche-organisaties hebben hun eigen algemene voorwaarden, toegespitst op de specifieke aspecten van die branche.